Nghiên cứu sinh Ngô Ngọc Hoàng Giang bảo vệ thành công LATS cấp Viện

Trang chủ Đào tạo Luận án Tiến sĩ

Nghiên cứu sinh Ngô Ngọc Hoàng Giang bảo vệ thành công LATS cấp Viện

Ngày 21/09/2025 Viện Môi Trường & Tài Nguyên

Nghiên cứu sinh Ngô Ngọc Hoàng Giang bảo vệ thành công LATS cấp Viện:

Dưới sự hướng dẫn khoa học của PGS.TS. Châu Nguyễn Xuân Quang và TS. Trần Đức Dũng, sáng thứ Tư, ngày 17/9/2025, NCS Ngô Ngọc Hoàng Giang đã bảo vệ thành công luận án Tiến sĩ kỹ thuật cấp Viện tại Hội đồng chấm Luận án tiến sĩ Viện Môi trường và Tài nguyên (MT&TN), Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh, ngành Quản lý tài nguyên và môi trường, Mã ngành: 9850101

GS.TS. Lê Thanh Hải (Viện MT&TN, ĐHQG-HCM) - chủ tịch Hội đồng đã điều khiển phiên họp. Ba người phản biện của luận án tiến sĩ bao gồm: PGS.TS. Võ Lê Phú (Trường ĐH Bách Khoa TP.HCM); PGS.TS. Trần Đăng An (Trường ĐH Thủy Lợi cs2); và PGS.TS. Nguyễn Văn Hồng (Phân viện Khoa học KTTV và BĐKH). Hội đồng có sự tham gia của hai ủy viên là PGS.TS. Phùng Chí Sỹ (Trung tâm công nghệ môi trường ENTEC) và PGS.TS. Nguyễn Hải Âu (Viện MT&TN - ĐHQG-HCM) cùng thư ký hội đồng là TS. Nguyễn Thanh Hùng (Viện MT&TN – ĐHQG-HCM). Buổi bảo vệ đã diễn ra long trọng với sự tham gia của GVHD, cán bộ khoa học, NCS, HVCH trong và ngoài Viện.

Hình 1. GS.TS. Lê Thanh Hải - Chủ tịch Hội đồng điều khiển phiên họp

Khu vực đô thị Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) đang đối mặt tình trạng ngập lụt nghiêm trọng do hạ tầng thoát nước chưa được xây dựng hoàn chỉnh, cùng với tác động của đô thị hóa (ĐTH) thiếu kiểm soát và biến đổi khí hậu (BĐKH). Việc gia tăng quá mức diện tích bề mặt không thấm nước và thu hẹp các vùng trũng tự nhiên do ĐTH, kết hợp với lượng mưa cực đoan ngày càng gia tăng bởi BĐKH, đã làm dòng chảy tràn vượt mức thiết kế, gây quá tải hệ thống thoát nước và dẫn đến ngập lụt xảy ra thường xuyên, với mức độ nghiêm trọng hơn. Hiện nay, hệ thống thoát nước (HTTN) truyền thống với tiếp cận “thoát nước nhanh” bao gồm các công trình cống ngầm, kênh và trạm bơm vẫn là giải pháp thoát nước chính tại TP.HCM. Tuy nhiên, quy mô công trình được thiết kế theo các dữ liệu khí tượng – thủy văn quá khứ nên không thể đáp ứng kịp với sự gia tăng dòng chảy tràn do tác động của ĐTH và BĐKH. Trong bối cảnh đó, các giải pháp thoát nước đô thị bền vững (SUDS) nổi lên như một hướng tiếp cận khả thi để bổ sung năng lực cho HTTN truyền thống, giúp giảm nhẹ rủi ro ngập lụt do tính linh hoạt và đa mục tiêu của nó. Tuy nhiên, triển khai ứng dụng SUDS thường gặp nhiều rào cản về mặt tài chính, kỹ thuật, tính cải tiến, quy định pháp lý và xã hội. Xuất phát từ bối cảnh đó cùng với nhu cầu hỗ trợ triển khai hiệu quả SUDS, NCS Ngô Ngọc Hoàng Giang đã thực hiện luận án tiến sĩ với tên đề tài "Phát triển khung tiếp cận triển khai hệ thống thoát nước bền vững phục vụ giảm nhẹ rủi ro ngập lụt đô thị tại Tp. Hồ Chí Minh" với mục tiêu xây dựng các chiến lược trọng tâm và các công cụ hỗ trợ kỹ thuật để thúc đẩy việc triển khai SUDS tại TP.HCM và các đô thị tương tự.

Hình 2. NCS. Ngô Ngọc Hoàng Giang trình bày tóm tắt nội dung LATS trước Hội đồng

Những kết luận khoa học cơ bản của luận án: Nguyên nhân gây ngập lụt đô thị thành phố Hồ Chí Minh là do sự kết hợp của nhiều yếu tố gồm: xu hướng gia tăng về lượng mưa và mực nước trên sông; quá trình đô thị hóa nhanh nhưng thiếu kiểm soát và sự quá tải, xuống cấp của hệ thống thoát nước.Cách tiếp cận truyền thống trong quản lý thoát nước đô thị (ưu tiên thoát nước càng nhanh càng tốt ra khỏi đô thị) đã và đang bộc lộ nhiều hạn chế trong bối cảnh biến đổi khí hậu và tốc độ đô thị hóa nhanh tại TPHCM.Việc đề xuất khung tiếp cận triển khai hệ thống thoát nước đô thị bền vững (SuDS) nhằm thay đổi tư duy quản lý ngập lụt đô thị mang lại giá trị lớn trong cả khoa học lẫn thực tiễn.

Đóng góp mới của luận án: Kết quả nghiên cứu của Luận án góp phần lý giải, làm sâu sắc thêm về nguyên nhân gây ngập lụt đô thị tại thành phố Hồ Chí Minh thông qua việc phân tích xu thế lượng mưa, xu thế mực nước dâng trên sông, tác động của đô thị hóa và tác động của bồi lắng trầm tích trong cống thoát nước, qua đó cho thấy sự cần thiết phải triển khai hệ thống thoát nước đô thị bền vững (SuDS) tại Tp.HCM; Phát triển và áp dụng thử nghiệm thành công các phương pháp ước lượng dung tích trữ nước mưa bằng đường cong tổng quát V–I–P. Đường cong V-I-P này làm cơ sở khoa học cho việc góp phần thúc đẩy quá trình triển khai áp dụng các kỹ thuật của SuDS tại Tp.HCM; Đề xuất phương pháp xác định loại hình SuDS ưu tiên và lựa chọn các vị trí tiềm năng để bố trí hệ thống này đảm bảo tính khả thi và thực tiễn

Hình 3. Tiến trình xác định chiến lược hành động trọng tâm khi áp dụng SUDS ((S,W,O,T)KT, XH, MT là điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, thách thức lần lượt cho các tiêu chí thuộc khía cạnh kinh tế, xã hội-thể chế, và môi trường-kỹ thuật)

Hình 4. Tiến trình ước lượng dung tích trữ nước mưa theo V-I-P

Hình 5. Tiến trình xác định vị trí tiềm năng bố trí SUDS

Ý nghĩa thực tiễn của Luận án: Luận án cung cấp cơ sở khoa học về vai trò của hệ thống thoát nước đô thị bền vững (SuDS) trong quản lý ngập lụt đô thị ở TP.HCM. Việc đề xuất khung tiếp cận triển khai hệ thống thoát nước đô thị bền vững (SuDS) nhằm thay đổi tư duy quản lý ngập lụt đô thị mang lại giá trị lớn trong cả khoa học lẫn thực tiễn; Các chiến lược hành động trọng tâm và các giải pháp kỹ thuật được đề xuất trong luận án có thể tham khảo áp dụng vào thực tế nhằm góp phần giảm nhẹ ngập lụt đô thị ở thành phố Hồ Chí Minh; Kết quả nghiên cứu của luận án mở ra một triển vọng mới cho việc áp dụng SuDS tại thành phố Hồ Chí Minh nói riêng, tạo tiền đề nhân rộng hệ thống SuDS tại các đô thị khác tại Việt Nam nói chung.

Hình 6. Các thành viên Hội đồng đọc nhận xét đánh giá luận án

NCS đã có 08 công bố liên quan đến luận án trong đó có 01 công bố quốc tế (WoS/ISI/SCOPUS), 04 công bố trên Hội nghị quốc tế (SCOPUS) và 03 công bố trên Tạp chí trong nước (thuộc danh mục theo qui định của HĐGSNN). Luận án hội đủ các điều kiện cần thiết đối với luận án tiến sĩ (với 7 phiếu tán thành). Hội đồng chấm luận án Tiến sĩ cấp Viện thống nhất và kiến nghị cơ sở đào tạo công nhận trình độ và cấp bằng Tiến sĩ cho nghiên cứu sinh Ngô Ngọc Hoàng Giang.