Nghiên cứu Khoa học là một trong những nhiệm vụ hàng đầu của Viện. Trong thời gian qua, Viện đã và đang thực hiện nhiều Đề tài nghiên cứu khoa học và nhiệm vụ bảo vệ môi trường trọng điểm cấp Nhà nước, cấp Bộ và Chương trình KHCN trọng điểm của TPHCM và các tỉnh phía Nam.
Từ năm 1999 đến nay, Viện đã triển khai 4 đề tài nghiên cứu cấp Nhà nước,
Đồng thời, Viện cũng đã thực hiện 15 đề tài trọng diểm cấp Bộ và Đại học Quốc gia Tp Hồ Chí Minh, và 18 đề tài cấp Tỉnh/Thành phố.
Cán bộ của Viện đã tham gia các Hội đồng khoa học cấp Nhà nước, cấp Ngành, cấp Bộ, cấp Thành phố/Tỉnh và Hội đồng chức danh giáo sư cấp cơ sở; tham gia trong Ban Chỉ đạo Chương trình KHCN cấp Nhà nước (KHCN.07); Chủ nhiệm Chương trình Bảo vệ Môi trường Thành phố.
Nhiều chuyên gia trong và ngoài nước đã và đang là cộng tác viên thường xuyên trong các chương trình, dự án, đề tài nghiên cứu của Viện. Nhiều công trình công bố trong các Hội nghị khoa học, trong các tạp chí chuyên ngành là kết qủa của sự liên kết và hợp tác giữa cán bộ Viện MT&TN cùng với các cộng tác viên khoa học của Viện