Chỉ số tổng hợp đánh giá tính dễ tổn thương du lịch ven biển trước biến đổi khí hậu: Trường hợp Bà Rịa – Vũng Tàu

Thời gian qua, Viện Môi Trường và Tài Nguyên (IER) thuộc Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh đang triển khai nhiều nghiên cứu về các giải pháp phát triển bền vững, giảm thiểu rủi ro môi trường, tính dễ tổn thương môi trường cho vùng ven biển. Một trong những hướng nghiên cứu nổi bật của Viện là xây dựng chỉ số tổng hợp đánh giá tính dễ tổn thương ngành du lịch vùng ven biển trước bối cảnh phát triển kinh tế – xã hội và biến đổi khí hậu.

Vùng ven biển tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu (nay thuộc vùng ven biển TP.HCM) sở hữu nhiều tiềm năng phát triển, trong đó du lịch là một trong bốn trụ cột kinh tế – xã hội chủ chốt. Cùng với công nghiệp, cảng biển và nông nghiệp công nghệ cao, ngành du lịch thu hút nhiều khách du lịch trong và ngoài nước, đóng góp trung bình 4,5% GRDP (không bao gồm dầu khí) vào ngân sách địa phương mỗi năm. Tuy nhiên, du lịch đang đối mặt với một số thách thức về tính bền vững, đặc biệt là nguy cơ tổn thương từ đa mối nguy với hiện tượng nước biển dâng trong bối cảnh tác động của biến đổi khí hậu ngày càng rõ rệt. Chính vì vậy, nghiên cứu của Viện tiếp cận xu hướng đánh giá tính dễ tổn thương vùng ven biển đang ngày càng được quan tâm, nhất là phân tích tính dễ tổn thương liên quan đến lĩnh vực du lịch.

Hình 1. Khung phương pháp luận nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp các phương pháp phân tích đa tiêu chí: phương pháp phân tích thứ bậc, phương pháp cộng trọng số đơn giản với phương pháp chuyên gia và phân tích thành phần chính để xây dựng Chỉ số tổng hợp đánh giá tính dễ tổn thương ngành du lịch vùng ven biển. Chỉ số Tính dễ tổn thương được cấu thành từ hai chỉ số phụ Độ nhạy và Khả năng thích ứng, với sáu tiêu chí độ nhạy và năm tiêu chí khả năng thích ứng được tối ưu hóa về trọng số.

Hình 2. Kết quả đánh giá độ nhạy, khả năng thích ứng và tính dễ tổn thương 
ngành du lịch vùng ven biển tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu

Nghiên cứu áp dụng Chỉ số Tính dễ tổn thương ngành du lịch được thiết lập vào phân tích và phân vùng 23 tiểu vùng thuộc vùng nghiên cứu điển hình với 04 mức độ tổn thương: Thấp (17,391%), trung bình (52,174%), cao (17,391%) và rất cao (13,043%). Dữ liệu trong nghiên cứu để ước lượng các chỉ số tính dễ tổn thương được thu thập thông qua điều tra xã hội học, phỏng vấn sâu và ứng dụng công cụ viễn thám, hệ thống thông tin địa lý. Cuối cùng, phương pháp phân tích điểm mạnh – điểm yếu – cơ hội – thách thức được sử dụng để đề xuất 03 nhóm giải pháp: (1) Chính sách và quản lý, (2) Nghiên cứu khoa học và công nghệ, (3) Truyền thông và giáo dục cộng đồng nhằm giảm thiểu tính dễ tổn thương và thúc đẩy du lịch bền vững ở các tiểu vùng có mức tổn thương cao và rất cao. Kết quả nghiên cứu của đề tài hứa hẹn góp phần quan trọng hỗ trợ các nhà hoạch định chính sách trong việc ra quyết định liên quan đến quy hoạch, phát triển bền vững ngành du lịch vùng ven biển. 
Đây là kết quả nghiên cứu đề tài "Nghiên cứu xây dựng chỉ số tổng hợp đánh giá tính dễ tổn thương ngành du lịch vùng ven biển trước bối cảnh phát triển kinh tế – xã hội và biến đổi khí hậu: Nghiên cứu điển hình vùng ven biển tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, Việt Nam" (Mã số: C2024-24-04), do TS. Lê Tân Cương làm chủ nhiệm, đã được nghiệm thu thành công vào ngày 13/8/2025.
Thông tin liên hệ:
TS. Lê Tân Cương, Chủ nhiệm nghiên cứu
Email: tancuong@hcmier.edu.vn
Điện thoại: 0972794141