Nghiệm thu kết quả thực hiện đề tài NCKH trọng điểm cấp nhà nước thuộc Chương trình NCKH và công nghệ phục vụ BVMT và phòng tránh thiên tai

Vừa qua, Hội đồng nghiệm thu kết quả thực hiện nghiên cứu khoa học trọng điểm cấp nhà nước đề tài “Nghiên cứu xây dựng và triển khai một số mô hình giảm thiểu và xử lý chất thải phù hợp với các điều kiện tự nhiên đặc thù tại vùng nông thôn đồng bằng sông Cửu Long” (Mã số đề tài: KC08.19/16-20) được tổ chức tại Văn phòng các chương trình trọng điểm cấp nhà nước thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ và các điểm cầu trực tuyến phía Nam.

     Hội đồng dưới sự điều hành của GS.TS. Đặng Kim Chi (Chủ tịch hội đồng) và GS.TS. Phan Đình Tuấn (Phó chủ tịch hội đồng) cùng 02 Ủy viên phản biện PGS.TS. Tăng Thị Chính (Viện Công nghệ Môi trường - Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam) và PGS.TS. Nguyễn Phước Dân (Trường Đại học Bách Khoa) và các thành viên hội đồng khác đã đánh giá nghiệm thu nhiệm vụ cấp nhà nước.

     Tại hội đồng, NCS.ThS Nguyễn Thị Phương Thảo – Chủ nhiệm đề tài và GS.TS Lê Thanh Hải – Viện trưởng Viện Môi trường và Tài nguyên đã trình bày báo cáo tổng kết nhiệm vụ, đồng thời giải trình và tiếp thu các ý kiến của các nhà khoa học cũng như các Ủy viên. Các kết quả nổi bật của đề tài là:
     1) Về mặt phương pháp luận nghiên cứu khoa học để hướng đến thực tiễn: đã xây dựng được phương pháp luận cũng như bộ tiêu chí/chỉ số để phát triển và lựa chọn các mô hình, giải pháp phù hợp với điều kiện tự nhiên đặc thù tại những vùng có điều kiện khó khăn (mặn và phèn) nhằm tận dụng điều kiện tự nhiên sẵn có (hệ thực vật, ao, hồ,... ) cũng như khắc phục được các ảnh hưởng tiêu cực bởi các điều kiện tự nhiên đặc thù này đến các giải pháp công trình chuyển đổi chất thải, xử lý ô nhiễm để phục vụ xây dựng mô hình giảm thiểu, xử lý theo hướng khép kín các dòng vật chất và năng lượng, duy trì và phát triển sinh kế theo hướng bền vững.
     (2) Đóng góp về công cụ khoa học cho thiết kế mô hình và giải pháp không phát thải: Dựa trên phân tích năng lượng exergy, đề tài đã dùng để đánh giá một chu trình khép kín cho các hệ thống nông nghiệp sinh thái tích hợp (trên nền tảng mô hình VACBNXT). Điều này cho phép phân tích ước tính tiềm năng cho sự phát triển bền vững của các hệ sinh thái. Khái niệm exergy được dùng để định lượng cho các dòng vật chất trong một đơn vị chung là năng lượng (Joules of exergy) thông qua hệ số chuyển đổi được gọi là “Hệ số năng lượng” trong khi các phương pháp khác chỉ cho phép tính toán các dòng vật chất dựa trên các đơn vị vật lý không đồng nhất. Đây có thể được xem như một công cụ phục vụ công tác thiết kế mô hình hướng tới không phát thải cho các đối tượng có các hoạt động sinh kế nông thôn nhưng phù hợp hơn với các đối tượng có quy mô lớn (nông trại, trang trại) nơi mà có nhu cầu về vật chất và năng lượng lớn, giúp làm giảm nhu cầu năng lượng bên ngoài và giảm sức chịu tải cho môi trường, do đó làm giảm áp lực đến môi trường một cách đáng kể.
     (3) Tính mới về mặt thực tiễn triển khai: Lần đầu tiên tại Việt Nam nói chung và tại ĐBSCL nói riêng triển khai được các mô hình theo hướng sinh thái khép kín với các quy mô khác nhau (đơn hộ và cụm hộ) cho người dân nông thôn tại 03 vùng sinh thái đặc trưng mặn, ngọt và phèn. Đây là cơ sở để phân tích, đánh giá hiệu quả về khả năng triển khai các mô hình sinh kế cũng như BVMT trong cộng đồng dân cư ở những vùng có điều kiện tự nhiên khác nhau, đồng thời cũng là cơ sở để nhân rộng mô hình cho những đối tượng, khu vực khác.
     Ngoài ra, những ấn phẩm khoa học (bài báo quốc tế) được đăng trên các tạp chí uy tín của thế giới với phương pháp luận mới mang tính khoa học cao trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học. Bên cạnh đó, các mô hình thí điểm của đề tài đã tạo ra những sản phẩm thực tế có khả năng thương mại hóa cao trong hoạt động sản xuất nông nghiệp tại 03 vùng mặn, ngọt và phèn để nâng cao thu nhập cho người dân như: biochar, đạm cá, phân compost, trùn quế...
     Tại Hội đồng nghiệm thu, các Ủy viên đã đánh giá cao những đóng góp về mặt khoa học và thực tiễn của đề tài. Hội đồng thống nhất nghiệm thu và đánh giá Đề tài đã hoàn thành các mục tiêu và nội dung nghiên cứu đã đặt ra.

Một số hình ảnh đề tài:

1. Hội đồng nghiệm thu đề tài

GS.TS. Đặng Kim Chi - Chủ tịch hội đồng

Toàn thể Hội đồng nghiệm thu tại Văn phòng các chương trình trọng điểm cấp nhà nước

NCS.ThS Nguyễn Thị Phương Thảo (Chủ nhiệm đề tài), GS.TS Lê Thanh Hải (Viện trưởng Viện Môi trường và Tài nguyên) và nhóm nghiên cứu

2. Tổ chuyên gia kiểm tra mô hình thí điểm giảm thiểu và xử lý chất thải phù hợp với các điều kiện tự nhiên đặc thù tại vùng nông thôn đồng bằng sông Cửu Long

3. Ban Chủ nhiệm Chương trình KC.08 kiểm tra mô hình